Tuesday, May 17, 2011

Tate Laisim Lunggulhna Bang Ci Piak Ding

Nu-le-pate’n tate i piaktheih tuamtuamte lak ah a manphapen khat in: laisim lungulhna (reading habit) ahihi.
Bangmah dang ka pia zo kei zong in, lai/laisim lunggulhna pen ka tate ka piak sawm den khat ahihi.
Ke’n zong laisim lunggulhna ka nei hak hi.  Laisim lunggulhna ka neih ciang in kum 13 bang ka pha manta hi.  Bangalore ka om lai uh ahihi.  Khatvei ka sanginn uh a, library period/class laitak in ka library card (mi khat in card 3 hiam ki nei tek hi – card khat in laibu khat la thei) khempeuh zatkhit teitei ding ka lungsim ah hong lut mawk hi.
Tua ni a kipan in kal khat in laibu 4/5 bang ka sim tawntung hi.  Sum ka neih ciang in laibu lui leina ding in ka khawl hi.  Book sale omna lamlam ka delh koikoi hi.  Bangalore pan Lamka ka ciah ciang un, ke’n zong laibu 200/300 ka nei man hi!  Tuate Lamka buai ciang in library hong nuam khat kiang ah ka zuak hi.
Khatvei leuleu, UTC Library ah ka pa tawh summer holiday sung laibu sim ding deih ka hih man in ka va zui hi.  Laibu 15 kiim kei simnop (tua lai in fiction vive ka sim him) ka teel leh a librarian-pa in hong phallo leuleu mawk hi.  (Holiday sung sawtlua, a deih dang tam ding cihna tawh hong phallo ahihi).
Pulling up
Creative Commons License photo credit: madgerly

Laisim Lunggulhna i Manphatna

Laisim lunggulhna in a tangpi in pilna leh ciimna tawh hong kinaih sak zaw hi.  US leh UK, Pakistan, Afghanistan, Russia, etc gam tuamtuamte ka phak ngeiloh hang in a gam mite nuntakzia (culture & life) ka ngaihsun thei hi.
Laisim lunggulhna in sanginn laisimna zong hong lunglut sak mahmah hi.  Lai lunggulhna in thukanna(curiousity) zong hong pia in laisim kisawlsawl kisamlo hi.  Ka sangkah sung laisim hong ki sawl ngakngak lam ka thei ngei kei hi.
I laisimte pan in sunmang (dreams and imagination) ki nei thei hi.  Sunmang pen khangno lai mah in ki hangsan in ki nei ngam bek hi!  Na khangno lai na sunmang tawh kituak in na picing zawh ciang na nunta ding hi. Hih dreams and imagination zong khangno khat i creative process ah a kisam mahmah khat in ka ngaihsun hi.  Sunmang picing nei a, a zui ngamte mi thupi leh lian hong suak ding uh hi.  Na sunmang ciacia/zahzah in na lawhcing ding hi.
Lunggulhna leh zongsatna dangdangte sang in kiman/mantawm zaw hi.  Laibu pen kemsiam peuh leng kum tampi ki kem thei in mi tampi in sim kik, sim kik thei hi.
Tua ahihman in naupang khat i khantohna ding in laisim pen a kisam leh poimawh mahmah khat in ka tuat hi.

Tate Laisim Lungulhna Bang Ci Piak Ding

Na tate muh ding in laisim in: I tate’n i hih khat, i sep khat peuhpeuh thei (notice) pahpah uhi.  Amau muhna ah laisim zelzel leteh, na laibu hong khoihsak in, hong laksak ut pah ding uhi.  I pa’n laibu deih hi cih mu pah uhi.
Laibu zahtak ding sinsak in:  Laibu khat peuhpeuh zahtak sak pah ding ahihi.  Amau muh in laibu khat peuh leilak khong denna kei in, nang mah in zahtak bawl lecin hong zui pah ding uhi.  I tate’n i lungsim thei baih mahmah uhi.  Na innveng pa ka hua, na cih ma in na hopih dan pan in na tate in zong tua pan na hua khin kha ding uhi.  Tua mah bang in laibu zong nang na zahtak takpi masak kisam hi.
Laibu sim pih in: Na lup ding ciang un, laibu khat tawi in tangthu ahizong a laibu sung a thute sim pih zel in, tua in laibu deihna, lunggulhna pia ding hi.
Laibu tawh umcih in: Na innsung ah laibu mah thupi bawl in room khempeuh ah laibu leh lai tam om sak in.  Na tate omna peuhpeuh ah laibu om sak in.  Amau deih ding nam laibute a bat ding un koih in.  Ekbuk nangawn ah laibu ahikei phial zong, bang beek ah lai suan nei in.
Laibu a deihte uh gen pih zel in: Na tate’n laibu khat a dangte sang in hong deih zaw ding uhi.  Hih a deih diak laibu nang zong na sim in la, hun lem na ngah ciang in tua laibu thu genpih, holimpih zel in.  Amau zong gen ding nei hamtang uhi.
Laibuli (library)/laibu zuakna ah tawnpih in: Na tate tawh laibuli leh laibu zuakna munte ah vak khawm zel un.  Midang laisim lunggulh leh lai deihte mu ding uh a, tha ngah in thanuam ding uhi.  Naupang deih ding laibu zong tam ding a, khat beek lei sak tei ve!
Zomite laisim minam (reading nation) suah na ding in a kisam ahihi.  I innsung tek pan pan ni!

No comments:

Post a Comment