Thursday, September 1, 2011

body
 

Email Kum 29 Cingta


Email (electronic mail), internet tungtawna lai kikhakna August 30, 2011 niin kum 29 cingta hi. Mailam ah kilim zat semsem lai dingin kilamen hi.

"EMAIL" cih zat ding cih a genna panin ni 30 August 1982 kum in Dr. V. A. Shiva Ayyadurai pen zatphalna a neipa, ahih kei leh (Zomi te tel baih dingin) a founder in kiciamteh hi. A kisiamsak pawlkhat in EMAIL cih leltak pen 'kum 2000 zawh ciang kizang nawn ke'nteh' na ci vial uh hi. Ahi zongin mailam ah kilim zat semsem lai dingin hi kicita hi.

Email kilim zat saan ding: Kum 2000 kumin PC Week thukizakna ah Email pen sawt kizang nawnlo ding hi ci in gelh uh hi. Facebook bawlpa Mark Zuckerberg in zong Email cih pen sawt kizang nawnlo ding hi ciin gen ngei hi. Ahi zongin tuni dongah email kizanglua kisa a omlo in ki-om theilo hi. Amau ngaihsutna ah bel online in thukizakna om peuh leh email pen kizang nawnlo ding hi aci uh hi a, ahi zongin kuamah in tawpsan nai tuanlo uh hi. A zang tam semsem zaw a, computer pan a en bek hilo in mobole phone pan zong ki-enthei ahih manin a zatna tamsemsem hi. Mi tampi in computer panin online tawh kiho, pawlkhat mobile phone pan thu kikhak ziauziau in om mah le uh tuate in email kizatna khek zo nai tuanlo hi; banghang hiam cih leh email pen thu leh la kikhakna kiciantak, laimal hoihtak kigual thei ahih man hi ci hi. FB bawlpa in hunkhat laiin, 'email is dead' acih ngei hangin tu hun ciangin @facebook cih pen limtak puahtoh a email khakna zat nuam pen Gmail sanga nasia zaw a laptoh a sawmlai hizaw hi.

Laidal tawh laikhak kiam ding: Shiva in kum 14 a phak, 1978 kum peka kipan EMAIL tawh kisai nasep University of Medicine and Dentistry of New Jersey (UMDNJ) ah na kipan khin hi.  Amah pen scientist-technologist, inventor and educator ahi hi. "Ka ngaihsutna ah kammal nih 'Electronic' leh 'Email' cihte in laidal tektek kikhaka thu i kikhakna pen hong bei ding hi cih upmawhna ka nei hi," ci hi. Hih electronic vante tungtawn in lai kikhak thei dinga, laidal tektek kikhak hun hong bei ding hi cih upna pen Star Trek a etna pan a ngah ngaihsutna ahi hi. 

1978 kumin UMDNJ adingin electronic zanga laidal tungah laimal gelhzia na pan khinta hi. Tua lak ah hih a nuaia te bangci zat ding cih zong kihel hi:-  "To:", "From:", "Date:", "Subject:", "Cc:", "Bcc:", and "Attachment." Cc cih ciangin carbon copy cihna hi a, office ah laiatte in lai a at uh ciangin laidal kang nuaiah laivom phah in a nuai ah laidal kang mah a phah kik bang hi. Tua bangn ngaihsutsiamna pen 1978 a dingin thuthak ahi hi. Tua zawh kum thum sung pen Electronic MAIL gelh theih ding zia ka sin hi ci hi. 

Pahtawina Kipia: Tua nasep hangin 1981 kumin Westinghouse Science Award (Pahtawina) kipia hi. Tua ni panin copyright ngen pah a, ngahpah hi. "Kuamah in hong sawl hilo, keima lunglut in ka zon tawm hi. Laisimna ah a kisam khat banga ka sep hiphot a, mite etteh ding ci a laidal banga ka gelh hilel hi. Kum khat sungin ka zo thei a, Copyright zong ngahpah ka hih manin EMAIL cih pen mite zat theihdinga phalna a nei ka himawk hi. Tua pen 1982 kum hi," ciin lawptakin gen hi.

 
 
Hau Za Cin
Phuitong Liim

No comments:

Post a Comment