Saturday, August 25, 2012

Leitungah tuicinn a tung takpi mah maw?




Piancilna 6:8 kiim tengah leitung mihingte a mawh man un amau gawt nangin Pasian in tuicin tungsak hi.Noah te innkuan leh ganhing khempeuh a kawpkim in Noah tembaw ah tuangin in suakta thei uh hi.Tua pen leitungah mihing leh ganhing a ci man lohna ding deihna ahi hi.kha sawm val tui khangin tua khit ciang noah tembaw Ararat mual ah khawl ci hi.Hih pen Lai Siangtho in a hong hilh dan ahi hi.

Lai Siangtho a umlo ten bel tua a tam mah mah tui pen kawi lamah luangkhia mawk hiam.Tuihu(vapour) suak hi leh zong guah mah a hong zu kik veve ding hi mawk hi.Tua ahihmanin hih bang om thei lo hi ci uh hi.Lai Siangtho a kigelh pen 8-6BC kiim a Israel leh Judea gama kigelh danin kingaihsun hi.Ahizongin tuciin tun tawh kisai ciaptehna a ki mu thei upa pen Mesopotamia lam pan ki mu vet se hi.Tua pen Sumerian ten lasawn in Babylonian te tangthu ‘ Epic of Gilgamesh’ BC3 na kiim in gelh uh hi. ‘ Epic of Gilgamesh” kici pen leitunga thu kigelh a upa(lui) pen pawl ahi hi.Tungman pek tunga Sumerian pau tawh kigelh ahi hi.Hih ah Pasian in leitung tuitawh a suksiatna panin Gilgamesh-a hotkhiat dan kigelh hi.

Tui ciin tun tawh kisai Central America lam a Mayans ten zong tangthu na nei uh hi.Tua tangthu ah Pasian leitung mite tungah heh ahihmanin leitung ah tuiciin tungsak hi.Ahizongin Pasian a lungkimsak “Tapi” leh a innkuante honkhia hi cih kigelh.Persian te tangthu Vendidad’ah leitung tuiciin tunna pana suakta ‘Deukalion’ ahi hi.India te tangthu ah “Manu”kici hi.Leitung minam tuam tuam ten hih tawh kisai tangthu nei uh hi.Chinese, Incas(Peru) leh north American Natives ten zong hih dan tangthu nei uh hi.

Tui ciin tunna tangthu kigelhna khempeuh ah tuiciin tun hang pen mihingte mawhna hang ahi hi. Mihing ten Pasian thu mang lo uh ahihmanin Pasian in that mai mai nuam in lei thak din nuam hi.Lai siangtho a Noah leh Persian te tangthu a Yima ten bel pasian kiang pan theihsakna ngah uh hi.Greek te tangthu ah bel Zeus in leitung suksiat sawm ahihmanin a tapa Deukalion hilhkhol hi. Babylonian te tangthu ah a Pasian unh Ea in Utnapishtim hilh khawl hi.Aman Gilmesh hilh sawn hi.India te tangthu ah Pasiante Ngasa bangin kilaak in Manu kiangah va hilh khol uh hi.

Tuiciin tunna tawh kisai tangthu khempeuh ah a suakta te kihotkhiatna tembaw ahi hi.Laisiangtho ah zong Noah in tembaw na bawl hi. Deukalion leh a zi Pyrrha ten bel bawm tui a lawm thei bawl uh hi. Native North Americans te tangthu ah singkung pan tembaw bawl uh a suahtak lawh uh hi. Tui hong khan dan pen tangthu tuam tuam ah kibang kim lo hi.Lai siangtho ah sun 40 leh zan 40 guahzu ciin kigelh hi. Epic of Gilgamesh ah bel ni 7 sung bek guah zu hih tuak. Persian tangthu ‘Vendidad’ ah guah leh vuuk tuiin tuiciin tungsak kici hi.Tangthu tuam tuam ah aki honkhia te tuanna tembaw mual dawnah ki-nga cih ki mu hi.

Scientist tampi ten guahzu bek tawh leitung tui in tuum zo lo ding ci uh hi.Tua manin Lai Siangtho a tuiciin tung zong pawlkhatin um lo liang uh hi.Nam tuam tuam te tangthu pana kilasawn lel hi dinga ummawh bang om zen uh hi.Mi nam tuam tuam ten tuicinn tunna tangthu nei ahihmanin khatvei ciang leitung a tamzaw tui in vuk thei ding hi ci-a a ngaihsun pawl lah om zel uh hi.Tua te ngaihsutna ah Ice Age hun nunung lam kum 8,000-14,000 kiim ciang Climate hong kikhek vat dinga vuukte tui dinga tua nisat luat mana vuktui pana tuihu(vapour) in guahzu kiksak ding ahihmanin leitungah siatna a piangsak thei zah dongin tui tam dingin um mawh uh hi.Hih dan ngaihsutna pen ‘Climatic – change theory’ kici hi.

2 comments: